جمعه, 10 فروردین ماه 1403

کد خبر: 637

تاریخ خبر: 1398/10/23

نیمه دی ماه 98؛ غلبه سیاست بر تبلیغات

"هفته بدون تبلیغات"و "روزهای بدون عالیس": ترور سردار سلیمانی، حمله موشکی به آمریکا و سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی

تبلیغات نیوز - سعید میرشاهی: اگرچه روزهای 13 تا 19 دی ماه 98، به خاطر سه واقعه مهم یعنی ترور و شهادت سردار فاسم سلیمانی و همرزمانش توسط آمریکا در فرودگاه بغداد و تشییع میلیونی وی، حمله موشکی ایران به پایگاه هوایی آمریکا (عین الاسد) در بغداد و سقوط مرگبار هواپیمای مسافربری اوکراینی شامل 176 مسافر که اغلب آنها ایرانی بودند، بر اثر خطای انسانی غیرعمد، هفته فراموش نشدنی و متضاد از غم و شادی را برای مردم به همراه داشت، از نظر تبلیغات تجاری و آگهی های بازرگانی خصوصا در صداوسیما نیز رکورد ویژه ای رقم زد که می توان از آن به "هفته بدون تبلیغات" البته از منظر بازرگانی و تجاری و به نوعی "روزهای بدون عالیس" تعبیر کرد.

بدون تردید طی هفته ها و ماه های اخیر، مهم ترین سوژه تبلیغات تجاری ایران خصوصا آگهی های بازرگانی صداوسیما، همان واژه پنج حرفی است که احتمالا هرکدام از ما، حداقل یک بار بابت آن دست در جیب کرده ایم و آن را تا ته سر کشیده ایم؛ اگر هم نه خریدارش بوده ایم و نه نوشداروی مان بوده، حتما تیزر پرسروصدا و معروفش را که این روزها تبدیل به ضرب المثلی طنز در عالم سیاست و تجارت و ورزش و فرهنگ و هنر و اجتماع شده، دیده ایم: بله! باز هم سخن از «عالیس» است و "لیموشو بدم، هلوشو بدم»، «کدومشو بدم»! البته ماجرا تنها به عالیس ختم نمی شود.

به جز عالیس، آگهی های بازرگانی تلویزیون در هفته های اخیر درس های بزرگی به ما داد: 

با "بیسکویت مادر" نه تنها خانواده ها، بلکه کودکان را هم برخلاف قوانین و مقررات تبلیغاتی کشور، مشمول الطاف بیکران "مهر مادر" کرد تا خانواده ها در دورهمی، قربان صدقه مادر بروند! 

با موسسات کنکوری که معلوم نیست چرا و چطور معاف از مالیات شده اند، تلاش کرد سبک زندگی ما و فرزندان مان را با تغییر "سبک درس خوندن" متحول کند! 

با انواع چاشنی ها و دیگر مواد غذایی، زندگی ما را با محصولاتش "تبرک" فراوان بخشید و به مغزمان فرو کرد که همه آنچه درباره کیفیت نامناسب برخی محصولات خوراکی می گویند، واقعا «هیچ است، هیچ»!

با استندآپ "دلپذیر"ش آن قدر چیزهای با مزه به خوردمان داد که نفهمیدیم دورهمی می بینیم یا خندوانه و یا اینکه به نصایح اخلاقی یک کنسرو کشک بادمجان که در زندگی مان سرک کشیده، گوش می دهیم!

با «چیزهایی که نمی دانیم» و «آیین میزبانی» رسما نادانی مان را به رخ مان کشید و فهمیدیم که واقعا نه چیزی درباره فواید و اعجاز خوراکی ها می دانیم، چون نام فلان قابلمه و سرویس آشپزخانه را نمی دانیم! و نه رسم مهمان نوازی می دانیم، چون از فلان سرویس میوه خوری و آجیل خوری و... بی اطلاعیم و با این اطلاعات شگرف، چقدر بابت حماقت قبلی مان ناشی از ندانستن این همه اطلاعات دست اول، افسوس خوردیم!

و ده ها تیزر تلویزیونی دیگر که از «بامدادان تا شامگاهان» همانند زبل خان معروف، از این شبکه به آن شبکه سرک می کشند: اینجا، آنجا، همه جا! 

سرآمد همه اینها البته عالیس است که هم تیزرهای جذابش سر زبان افتاده و جاذبه دارد و هم از تکرر مدامش، دیگر از دهان افتاده و دافعه اش بیشتر شده؛ به گونه ای که محاسبه سود سرشار چند هزار میلیاردی تلویزیون از عالیس و نیز مشارکت صداوسیما در سود محصولاتش، بازتاب گسترده ای در رسانه ها و فضای جامعه و شبکه های اجتماعی داشت.

موضوع دیگر، آشفتگی ذهنی و روحی - روانی مخاطبان تلویزیون ناشی از دفعات پخش متعدد تیزرهای عالیس و البته برخی دیگر از آگهی های بازرگانی تلویزیون بود که به مانند یک بمباران بر سر مردم آوار می شد.

در این اوضاع و احوال، اتفاق ناگوار ترور سردار قاسم سلیمانی و شهادت وی و همرزمانش در نزدیکی فرودگاه بغداد در صبح روز جمعه 13 دی ماه و به دنبال آن اعلام سه روز عزای عمومی، عملا به حکمرانی آگهی های بازرگانی در تلویزیون - ولو به طور موقت - پایان داد. پخش تیزر عالیس و سایر آگهی ها در بحبوحه اعلام حادثه ترور به سرعت قطع شد. با این حال در طول روزهای بعد از آن، تیزر «پارینه چرم» در قالب تبلیغ کفش، با بیان تنها عبارت: «این هنر، دیرینه است» پخش شد. 

اگرچه طبق اعلام قبلی، سه روز عزای عمومی، در روز یکشنبه، 15 دی ماه 98، به پایان می رسید اما با توجه به تشییع پیکر سردار سلیمانی و همرزمانش در روزهای دوشنبه و سه شنبه در مشهد، قم و کرمان، بازهم تبلیغات تلویزیونی پخش نشد و یا تنها به موارد معدودی مانند معرفی فیلم ها و سریال ها اختصاص یافت. 

بعد از اتمام مراسم تدفین سردار سلیمانی در سحرگاه چهارشنبه، 18 دی ماه، که به خاطر ازدحام جمعیت در کرمان به تعویق افتاده بود و متاسفانه مراسم تشییع منجر به درگذشت حدود 60 نفر از هموطنان مان شد، قاعدتا آگهی های بازرگانی باید در کنداکتور پخش شبکه های مختلف قرار می گرفتند که ناگهان خبر حمله موشکی سپاه پاسداران به پایگاه آمریکایی ها در عین الاسد در استان الانبار عراق در رسانه ها منتشر شد.

بدیهی است این موضوع، به دلیل موفقیت در گرفتن انتقام سخت، خبر خوشحال کننده ای بود و می توانست بعد از چند روز حزن انگیز، پای آگهی های بازرگانی را به تلویزیون باز کند، اما هنوز چندی از اعلام این خبر، و شوک رسانه های جهان از این اقدام نگذشته بود که خبر سقوط هواپبمای اوکراینی (تهران - کیف) در نزدیکی فرودگاه امام (ره) چند دقیقه بعد از پرواز، در ساعت 6:12 صبح چهارشنبه، با 176 مسافر که بیش از 140 نفر آنها ایرانی بودند، شوک دیگری به جامعه وارد کرد. 

این اتفاق، منجر به اعلام عزای عمومی در روز پنج شنبه، برای درگذشتگان حادثه سقوط هواپیما شد. در این حالت، عملا روز چهارشنبه، 18 دی ماه که زمان وقوع این سانحه هوایی بود، پخش تبلیغات بازرگانی بعد از پنج روز همچنان متوقف ماند و در روز پنج شنبه، نیز به خاطر همدردی با قربانیان سانحه هواپیمای اوکراینی، خبری از آگهی های تبلیغاتی نبود.

در حالی که جامعه همچنان در حال شادی ناشی از حمله هوایی به پایگاه های آمریکایی و عم ناشی از کشته شدن حدود 180 نفر در سانحه هواپیمای اوکراینی بود، از روز جمعه، بعد از یک هفته رکورد و رکود تبلیغات بازرگانی در صداوسیما، بار دیگر هجمه عالیس و دلپذیر و تبرک و... آغاز شد.

فیتیله تبلیغات تجاری خصوصا آگهی های بازرگانی و تیزرهای تلویزیونی در نیمه دی ماه 98، حدود یک هفته، پایین کشیده شد؛ هرچند پروپاگاندا که در ادبیات تبلیغ از آن به «تبلیغات سیاسی» تعبیر می شود، به شدت داغ بود.

هرچند مخاطبان تلویزیون، بابت عدم پخش آگهی های بازرگانی در روزهای 13 تا 19 دی ماه، چند روزی بدون تبلیغات نفس کشیدند اما با توجه به اتفاقات رخ داده در هفته ای که گذشت، حتما آنها هم ترجیح می دادند که به جای شنیدن اخبار حزن آلود و مرگ، همچنان عالیس و دوستانش را از ته دل سر بکشند و سبک زندگی شان را تغییر بدهند!

البته بعد از بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح در روز شنبه، 21 دی ماه 98، و اظهارات سردار حاجی زاده، فرمانده هوافضای سپاه، در نشست خبری درخصوص پذیرش شلیک اشتباه و غیرعمدی به هواپیمای مسافربری اوکراینی و آگاهی مردم درخصوص علت اصلی سانحه هوایی البته بعد از سه روز، که غم حادثه را غم انگیزتر کرد، این بار انتظار جامعه بر این بود که به احترام 176 مسافر هواپیمای اوکراینی که 142 نفرشان ایرانی بودند، صداوسیما از پخش آگهی های بازرگانی خصوصا تیزرهای شاد و موزیکال پرهیز کند و تسلی خاطر بازماندگان این حادثه را با ارزش تر از سود حاصل از انتشار تبلیغات و برخی برنامه های طنازانه به حساب آورد؛ همانند اقدامی که هفته قبل بعد از گذشت سه روز عزای عمومی، به خاطر سوگواری و مراسم تشییع پیکر سردار سپهبد سلیمانی به درستی صورت گرفت و تبلیغات بازرگانی پخش نشد یا ملاحظات لازم در این خصوص صورت گرفت.

نظرات کاربران